11.303

Ik las … over de generatie Zenz.

Ik heb een aantal dingen die ik erg graag doe. Eén daarvan is mij inzetten voor het welzijn van kinderen. Een ander is boeken lezen en daarover schrijven. Ik was dan ook meer dan opgetogen toen Angela Weghorst mij benaderde en vroeg om haar boek ‘Anders’ te recenseren. ‘Anders’ beschrijft de uitkomsten van een diepgaand onderzoek onder vierduizend jongeren naar wat hen écht drijft.

Van tevoren sprak ik Weghorst kort. Aan de telefoon, zonder ook nog maar één letter gelezen te hebben, was ik na slechts een paar minuten al onder de indruk. Weghorst vertelde hoe zij had gemerkt dat kinderen tegenwoordig onder steeds meer labeltjes werden weggeplakt: een labeltje ADHD, hoogbegaafdheid, hoogsensitief of ‘gewoon een etterbakje’. Dat het hier met recht om ‘weg’plakken ging, omdat de daadwerkelijke kracht en talenten van kinderen zo ver te vinden waren onder al die plakkers.
Dit maakte dat zij onderzoek wilde doen. Onderzoek naar wat de generatie ZenZ (kinderen die nu tussen de 5 en 25 jaar oud zijn) drijft en beweegt. Dit zou niet zo maar een buurtonderzoekje zijn: Weghorst zette het groots op en ondervroeg de afgelopen tien jaar vierduizend jongeren en hun ouders hierover. Onderzoek, uitkomsten analyseren en die verwerken tot een boek vroeg veel van Weghorst. Zo heeft zij maandenlang nauwelijks sociale contacten onderhouden en heeft zij financieel gezien elk dubbeltje drie keer omgedraaid om het onderzoek en het uitgeven van het boek te kunnen financieren. Toen ik Weghorst hier over hoorde, kon ik niet anders denken dan dat dít is wat haar drijft: het verhaal vertellen over al die kinderen en jongeren, die achter hun maskers een enorme grootsheid aan karakterkenmerken en unieke talenten laten zien.

Met hooggespannen verwachtingen begon ik dan ook aan de digitale versie van het boek. De versie die net die ochtend naar de drukker was gegaan zodat het boek in september geïntroduceerd kon worden. Hooggespannen verwachtingen kunnen gevaarlijk zijn: vaak kan het dan alleen nog maar tegen vallen. Echter, in dit geval bleken de verwachtingen terecht te zijn: het boek van Weghorst maakte ze volledig waar.

Het boek bestaat uit twee delen: deel een geeft een algemeen beeld van jeugdigen die nu tussen de vijf en vijfentwintig jaar zijn en deel twee gaat in op de specifieke kenmerken van deze generatie.

In deel een beschrijft Weghorst de verschillende levensfasen, fasen die voor elke generatie gelden, elke babyboomer is tenslotte ook ooit kleuter geweest. Ook de verschillen tussen jongens en meisjes komen aan bod, niet alleen hoe zij zich in het algemeen gedragen maar ook in wat zij nodig hebben bij het opgroeien.
In dit deel introduceert Weghorst persoonlijkheidstypen: typen die ze niet formuleerde om kinderen in hokjes te stoppen maar om groepen passies en talenten te kunnen onderscheiden, om te kunnen achterhalen waar bepaalde kinderen warm voor lopen. Aan hokjes doet Weghorst niet, waarbij blijkt dat zij niet de enige in haar familie is met rake woorden: ze haalt haar broer aan die zegt ‘dat de kracht van een hokje de ruimte er om heen is’.
Als laatste onderdeel wordt er ruimte gegeven voor de opvoeders en opvoeding. Met welke rollen en stijlen worden de kinderen van nu opgevoed? Ook de peergroup en het onderwijs komt hier voorbij, als mede-begeleider van de jeugd van nu.

Deel twee gaat in op alles, maar dan ook echt alles dat te maken heeft met generatie Zenz. Drugs, alcohol, pesten, labels, talenten, interesses, familie omstandigheden, gemoedstoestand, politiek, wereldomstandigheden, enzovoort enzovoort. Weghorst is uiterst volledig geweest in haar onderzoek en presenteert de resultaten op verhalende wijze, doorspekt met voorbeelden en quotes uit zestig diepgaande interviews. Weghorst komt op basis van haar onderzoek tot de conclusie dat de huidige generatie een bijzondere generatie is. Eentje die intuïtiever en sensitiever is dan de meeste mensen denken, eentje die al jong op zoek is naar zingeving en zich bezig houdt met grote levensvragen als het voortbestaan van de aarde. Het is een generatie waarbij duurzaamheid en rechtvaardigheid belangrijker zijn dan geld of macht.
Dat wat deze generatie nodig heeft qua begeleiding, om een volgende (evolutionaire) stap te kunnen maken, beschrijft Weghorst als laatste onderdeel van het boek. Wat haar betreft vraagt deze generatie om een andere aanpak. Naast sturing, duidelijke grenzen en duidelijkheid, houdt Weghorst hier een pleidooi voor open aandacht en echtheid in communicatie en opvoeding.

Voor iedereen die met jongeren te maken heeft of in jongeren geïnteresseerd is, voor iedereen die in de wereld van vandaag én morgen geïnteresseerd is, is dit boek meer dan lezenswaardig. Weghorst is als geen ander in staat geweest om een combinatie te maken tussen gedegen onderzoek en de (zachte) betekenis daarvan. Ze weet meerdere theorieën en opvattingen op goed leesbare wijze samen te brengen tot een eensluidend en leesbaar verhaal, waarmee ze tegemoet komt aan de behoeften vanuit praktisch elke invalshoek (onderwijs, ouderschap, politiek, marketing, duurzaamheid, jeugdzorg, spiritualiteit, etc.). Weghorst is inspirerend en geeft een overduidelijke boodschap mee: als we de negatieve eigenschappen of labels van kinderen te veel benadrukken, is het wel erg moeilijk om tot bloei te komen.

Het boek is prima als ‘leesboek’ te gebruiken: om je interesses mee te voeden en vooral om je te laten raken door de zuivere, eigen inbreng van talloze kinderen én Weghorst zelf.
Ook kan ik me voorstellen dat het boek meer dan goed als naslagwerk kan fungeren om net díe elementen na te lezen (politiek, onderwijs, peerpressure of wat dan ook) die voor de lezer van belang zijn. Zo heb ik persoonlijk van de bijna vierhonderd pagina’s er ongeveer vijftig gemarkeerd: interessante informatie waar ik op een ander moment nog iets mee wil, of dat nu in de opvoeding van mijn eigen drie jongens is of in een grotere context als het gaat om gelukkige kinderen.

Hoe dan ook is ‘Anders’ een boek dat gelezen moet worden, net zoals Weghorst voelde dat dit verhaal geschreven moest worden. Als ode aan de kracht en unieke talenten van de kinderen die nu opgroeien.